XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN LOÀI, MẬT ĐỘ CỦA MUỖI ANOPHELES VÀ TẬP TÍNH ĐỐT MỒI, ĐỘ NHẠY CẢM VỚI HOÁ CHẤT DIỆT CÔN TRÙNG CỦA VECTƠ SỐT RÉT Ở HUYỆN BÌNH ĐẠI, TỈNH BẾN TRE NĂM 2024

Abstract

Mục tiêu: Đánh giá thành phần loài, mật độ muỗi Anopheles và tập tính đốt mồi, độ nhạy cảm của An.epiroticus với hóa chất diệt côn trùng đang sử dụng trong chương trình phòng chống sốt rét.

Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang và thử nghiệm có đối chứng được tiến hành từ tháng 4-12 năm 2024 tại 2 xã Thạnh Phước và Đại Hòa Lộc, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre.

Kết quả: Thu thập được 393 mẫu muỗi Anopheles và 101 mẫu bọ gậy Anopheles gồm 11 loài bao gồm An.epiroticus, An.sinensis, An.subpictus, An.argyropus, An.peditaeniatus, An.nimpe, An.campestris, An.crawfordi, An.barbirostris, An.tessellatus và An.indefinitus. Trong 11 loài trên, An.epiroticus, vectơ chính truyền bệnh sốt rét, chiếm ưu thế với tỷ lệ 67,43% (265/393), sau đó là An.subpictus chiếm tỷ lệ 8,40% (33/393), An.inderfinitus và An.tessellatus cùng chiếm tỷ lệ thấp nhất 0,25% (1/393). Mật độ An.epiroticus thu thập ngoài nhà là 3,04 con/giờ/người, trong nhà là 2,42 con/giờ/người, mật độ muỗi ngoài nhà cao gấp 1,26 lần trong nhà. An.epiroticus có hoạt động đốt máu mạnh nhất từ 19-22 giờ, đặc biệt là trong 2 khung giờ 19-20 giờ và 20-21 giờ. Tại điểm nghiên cứu, muỗi An.epiroticus đã kháng với Alpha-cypermethrin 0,08%, Lambda-cyhalothrin 0,05% với tỷ lệ muỗi chết sau 24 giờ trong thử sinh học lần lượt là 67% và 60%.

Kết luận: Tổng số loài Anopheles thu thập được tại thời điểm điều tra là 11 loài, trong đó An.epiroticus, vectơ chính truyền bệnh sốt rét, chiếm ưu thế (67,43%). Muỗi An.epiroticus đã kháng với Alpha-cypermethrin 0,08%, Lambda-cyhalothrin 0,05% với tỷ lệ muỗi chết sau 24 giờ trong thử sinh học lần lượt là 67% và 60%.