2. CÁC RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA LIPID VÀ SỰ XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH: CƠ CHẾ PHÂN TỬ VÀ TẾ BÀO, CÁC DẤU ẤN SINH HỌC VÀ CHIẾN LƯỢC ĐIỀU TRỊ
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
1) Cơ chế phân tử và tế bào của rối loạn chuyển hóa lipid có thể bao gồm các đột biến gen, thiếu hụt enzyme, biến đổi sau dịch mã, rối loạn chức năng ty thể và sự mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.
2) Cơ chế phân tử và tế bào của xơ vữa động mạch có thể gồm rối loạn lipid và lipoprotein. Nồng độ TC và LDL-C tăng làm tăng sự hình thành mảng bám, trong khi HDL giảm có thể làm nặng thêm tình trạng viêm và stress oxy hóa.
3) Các dấu ấn sinh học của rối loạn chuyển hóa lipid chính gồm cholesterol toàn phần (TC), triglyceride (TG), HDL-C, LDL-C, non-HDL-C, log (TG/LDL-C) và tỷ lệ LDL-C/HDL-C.
4) Các chiến lược điều trị rối loạn chuyển hóa lipid bao gồm thay đổi lối sống như thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục thường xuyên, giảm cân và cai thuốc lá; các loại thuốc như statin, fibrate, thuốc gắn acid mật, niacin, acid béo omega-3 và các thuốc ức chế proprotein convertase subtilisin/kexin loại 9 (các thuốc ức chế PCSK9).
Chi tiết bài viết
Tài liệu tham khảo
[2] Chhetry M, Jialal I. Lipid-Lowering Drug Therapy. NIH, StatPearls; 2025.
[3] Christopher B and Abdelaal Y. Severe dyslipidaemia in asymptomatic patient. Hospital Doctor of Ireland 2015; 21(7): 1-2.
[4] Feingold KR. Introduction to Lipids and Lipoproteins. NIH; Jan14, 2024.
[5] Martinez K, Lewsley J. Lipid disorder: Causes, symptoms, and treatment. Medical News Today; Mar 22, 2021.
[6] Medeiros AM, Alves AC, Aguiar P, at al. Cardiovascular risk assessment of dyslipidemic children: analysis of biomarkers to identify monogenic dyslipidemia. J Lipid Res 2014 May; 55(5): 947-955.
[7] Minelli S, Minelli P, et al. Reflections on Atherosclerosis: Lesson from the Past and Future Research Directions. J Multidiscip Healthc 2020: 621-633.
[8] Raja V, Aguiar C, et al. Non-HDL-Cholesterol in dyslipidemia: Review of the state-of-the-art literature and outlook. Atherosclerosis 2023; 383: 117312.
[9] Schreiner TG, Ignat BE, Grosu C, et al. Lipid-Derived Biomarkers as Therapeutic Targets for Chronic Coronary Syndrome and Ischemic Stroke: An Updated Narrative Review. Medicina 2024 Mar 29; 60(4): 561.