ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG ĐỘT QUỴ NÃO KHÔNG ĐIỂN HÌNH VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỎ SÓT CHẨN ĐOÁN ĐỘT QUỴ NÃO
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Đánh giá một số yếu tố nguy cơ gây bỏ sót chẩn đoán đột quỵ não ở bệnh nhân đột quỵ không điển hình.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 900 bệnh nhân đột quỵ tại Bệnh viện Quân y 103 (08/2024–02/2025), chia thành hai nhóm: đột quỵ không điển hình (n=71) và điển hình (n=829). Đánh giá triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng, so sánh đặc điểm giữa 2 nhóm để tìm ra các yếu tố nguy cơ gây chẩn đoán nhầm đột quỵ não với bệnh khác ở giai đoạn sớm.
Kết quả: Tỷ lệ đột quỵ không điển hình bị bỏ sót chẩn đoán là 7,9%. Nhóm này có tỷ lệ không liệt chi, không liệt dây VII và chóng mặt cao hơn. Ngoài ra các triệu chứng thần kinh khu trú nhưng không điển hình như liệt hoặc rối loạn cảm giác khu trú ở một chi ở nhóm đột quỵ không điển hình cũng chiếm tỉ lệ cao hơn so với nhóm điển hình. Các yếu tố làm tăng nguy cơ bỏ sót chẩn đoán bước đầu đột quỵ não gồm: không liệt chi với OR (Odds Ratio) =3,06, không liệt dây VII (OR=2,51) và chóng mặt (OR=4,33). Số triệu chứng dương tính của FAST và BEFAST ít (0 – 1 triệu chứng dương tính) làm tăng nguy cơ bỏ sót đột quỵ với OR lần lượt là 10,9 và 7,9.
Kết luận: Đột quỵ không điển hình dễ bị bỏ sót thường do thiếu dấu hiệu thần kinh khu trú điển hình. Cần nâng thận trọng với các biểu hiện xuất hiện đột ngột như chóng mặt, đau đầu nhưng không kèm theo liệt chi hoặc các trường hợp liệt và rối loạn cảm giác khu trú ở một chi để cải thiện khả năng nhận diện và xử trí sớm.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Đột quỵ não, Stroke chameleons, FAST, BEFAST
Tài liệu tham khảo
[2] Học viện Quân y (2019), Giáo trình Bệnh học thần kinh (dành cho đào tạo sau đại học), Nhà xuất bản Quân Đội Nhân Dân: Hà Nội, 23-24.
[3] Richoz B, Hugli O, Dami F, et al. (2015). Acute stroke chameleons in a university hospital: risk factors, circumstances, and outcomes. Neurology, 85(6): 505-511.
[4] 4. Norris J, Hachinski V (1982). Misdiagnosis of stroke. The Lancet, 319(8267): 328-331.
[5] Tarnutzer A A, Lee S-H, Robinson K A, et al. (2017). ED misdiagnosis of cerebrovascular events in the era of modern neuroimaging: a meta-analysis. Neurology, 88(15): 1468-1477.
[6] Lever N M, Nyström K V, Schindler J L, et al. (2013). Missed opportunities for recognition of ischemic stroke in the emergency department. Journal of emergency nursing, 39(5): 434-439.
[7] Wallace E J, Liberman A L (2021). Diagnostic challenges in outpatient stroke: stroke chameleons and atypical stroke syndromes. Neuropsychiatric Disease and Treatment: 1469-1480.
[8] Gulli G, Markus H (2012). The use of FAST and ABCD2 scores in posterior circulation, compared with anterior circulation, stroke and transient ischemic attack. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 83(2): 228-229.
[9] Huwez F, Casswell E J (2013). FAST-AV or FAST-AB tool improves the sensitivity of FAST screening for detection of posterior circulation strokes. International Journal of Stroke, 8(3).
[10] Tanglay O, Cappelen-Smith C, Parsons M W, et al. (2024). Enhancing Stroke Recognition: A Comparative Analysis of Balance and Eyes–Face, Arms, Speech, Time (BE-FAST) and Face, Arms, Speech, Time (FAST) in Identifying Posterior Circulation Strokes. Journal of Clinical Medicine, 13(19): 5912.
[11] Sacco R L, Kasner S E, Broderick J P, et al. (2013). An updated definition of stroke for the 21st century: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke, 44(7): 2064-2089.
[12] Candelaresi P, Di Monaco C, Pisano E (2023). Stroke chameleons: Diagnostic challenges. European Journal of Radiology Open, 11: 100533.
[13] Maeder-Ingvar M, van Melle G, Bogousslavsky J (2005). Pure monoparesis: a particular stroke subgroup? Archives of neurology, 62(8): 1221-1224.
[14] Liberman A L, Prabhakaran S (2017). Stroke chameleons and stroke mimics in the emergency department. Current neurology and neuroscience reports, 17: 1-11.
[15] Inoa V, Aron A W, Staff I, et al. (2014). Lower NIH stroke scale scores are required to accurately predict a good prognosis in posterior circulation stroke. Cerebrovascular Diseases, 37(4): 251-255.
[16] Brunser A M, Lavados P M, Muñoz-Venturelli P, et al. (2025). Clinical and Radiological Differences between Patients Diagnosed with Acute Ischemic Stroke and Chameleons at the Emergency Room: Insights from a Single-Center Observational Study. Cerebrovascular Diseases, 54(3): 315-322.
[17] Saber Tehrani A S, Kattah J C, Kerber K A, et al. (2018). Diagnosing stroke in acute dizziness and vertigo: pitfalls and pearls. Stroke, 49(3): 788-795.
[18] Dupre C M, Libman R, Dupre S I, et al. (2014). Stroke chameleons. Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases, 23(2): 374-378.
[19] Aroor S, Singh R, Goldstein L B (2017). BE-FAST (balance, eyes, face, arm, speech, time) reducing the proportion of strokes missed using the FAST mnemonic. Stroke, 48(2): 479-481.