60. TÌNH TRẠNG VẬN ĐỘNG, SINH HOẠT HÀNG NGÀY THEO THANG ĐIỂM BARTHEL Ở BỆNH NHÂN GÃY XẸP ĐỐT SỐNG CÓ LOÃNG XƯƠNG ĐẾN KHÁM TẠI PHÒNG KHÁM CỘT SỐNG – BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG QUÂN ĐỘI 108
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Nghiên cứu này nhằm đánh giá khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày bằng thang điểm Barthel và xác định các yếu tố liên quan ở bệnh nhân gãy xẹp thân đốt sống loãng xương.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 200 bệnh nhân ≥ 50 tuổi, được chẩn đoán loãng xương (T-score ≤ –2,5) và có hình ảnh gãy xẹp đốt sống tại Phòng khám Cột sống – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, từ tháng 01 đến tháng 08 năm 2025. Khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày được đánh giá bằng thang điểm Barthel. Phân tích mối liên quan giữa thang điểm Barthel với các đặc điểm lâm sàng và nhân khẩu học.
Kết quả: Tuổi trung bình của bệnh nhân là 69,97 ± 8,11; nữ giới chiếm 92,0%. Điểm Barthel trung bình 82,63 ± 16,95; 67,0% bệnh nhân có mức độ phụ thuộc từ trung bình đến nặng. Thang điểm Barthel có tương quan âm có ý nghĩa thống kê với p < 0,001 về tuổi, mức độ đau cột sống, thời gian mãn kinh. Bệnh nhân có tăng huyết áp kèm theo có điểm Barthel thấp hơn so với nhóm không tăng huyết áp với sự khác biệt có ý ngĩa thống kê (p=0,015). Người bệnh có số lượng đốt sống xẹp từ 3 đốt sống trở lên, vị trí xẹp ở vùng cột sống ngực kèm thắt lưng thì có điểm Barthel thấp hơn với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p = 0,001 và p=0,016 một cách tương ứng).
Kết luận: Khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân gãy xẹp đốt sống có loãng xương suy giảm đáng kể và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó tuổi cao, mức độ đau nặng, thời gian mãn kinh lâu dài, số lượng và vị trí đốt sống xẹp, tăng huyết áp có liên quan có ý nghĩa thống kê. Cần tiến hành đánh giá sớm và xây dựng chương trình phục hồi chức năng phù hợp nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho nhóm bệnh nhân này.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Loãng xương, Gãy xương cột sống, Hoạt động sinh hoạt hàng ngày, Đánh giá đau, Người cao tuổi.
Tài liệu tham khảo
[2] Suzuki N, Ogikubo O, Hansson T. The prognosis for pain, disability, activities of daily living and quality of life after an acute osteoporotic vertebral body fracture: its relation to fracture level, type of fracture and grade of fracture deformation. Eur Spine J. 2009;18(1):77–88. doi:10.1007/s00586-008-0847-y.
[3] Nagai T, Wakabayashi H, Maeda K, et al. Influence of potentially inappropriate medications on activities of daily living for patients with osteoporotic vertebral compression fractures: a retrospective cohort study. J Orthop Sci. 2021;26(3):448–452. doi:10.1016/j.jos.2020.03.015.
[4] Masuda S, Fukasawa T, Inokuchi S, et al. Early prediction of functional impairment at hospital discharge in patients with osteoporotic vertebral fracture: a machine learning approach. Sci Rep. 2024;14(1):31139. doi:10.1038/s41598-024-82359-x.
[5] The International Society for Clinical Densitometry (ISCD). ISCD Official Positions – Adult 2023. Middletown, CT: ISCD; 2023.
[6] Genant HK, Wu CY, van Kuijk C, Nevitt MC. Semi-quantitative assessment of vertebral fracture in osteoporosis. J Bone Miner Res. 1993;8(9):1137–1148. doi:10.1002/jbmr.5650080915.
[7] Phan Trần Xuân Quyên, Nguyễn Thái Hòa, Huỳnh Kim Tiền và cộng sự. Nghiên cứu đặc điểm gãy xương đốt sống và một số yếu tố liên quan đến loãng xương ở người trên 50 tuổi tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ năm 2021–2023. Tạp chí Y học Việt Nam. 2024;534(1B):129–133.
[8] Mahoney FI, Barthel DW. Functional evaluation: the Barthel Index. Md State Med J. 1965;14:61–65.
[9] Doo TH, Lee SG, Lee SJ, et al. Clinical relevance of pain patterns in osteoporotic vertebral compression fractures. J Korean Med Sci. 2008;23(6):1005–1010. doi:10.3346/jkms.2008.23.6.1005.
[10] Kanis JA, Melton LJ, Christiansen C, et al. Diagnosis of osteoporosis and assessment of fracture risk. Osteoporos Int. 2005;16(6):581–589. doi:10.1007/s00198-004-1780-5.
[11] Takahashi K, Kubo A, Ishimura K. Correlation among sarcopenia, malnutrition and activities of daily living in patients with vertebral compression fractures: a comparison based on admission and discharge parameters evaluating these conditions. Osteoporos Int. 2018;29(7):1401–1407.