7. SỬ DỤNG VẠT CƠ BỤNG CHÂN CHE PHỦ KHUYẾT HỔNG MÔ MỀM ĐẦU TRÊN CẲNG CHÂN
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Đánh giá khả năng che phủ khuyết hổng phần mềm vùng đầu trên cẳng chân bằng vạt cơ bụng chân.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu tiến cứu dạng báo cáo loạt ca. Có 19 bệnh nhân với khuyết hổng mô mềm vùng đầu trên cẳng chân (lộ gân, xương hoặc thiết bị kết xương) được phẫu thuật chuyển vạt cơ bụng chân để che phủ tại Khoa Vi phẫu Tạo hình, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình thành phố Hồ Chí Minh từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2024. Tất cả bệnh nhân được theo dõi tối thiểu 2 tháng để đánh giá tình trạng sống của vạt.
Kết quả: Có 18/19 vạt sống hoàn toàn (94,7%), trong đó 17 trường hợp dùng vạt cơ bụng chân trong và 2 trường hợp dùng vạt cơ bụng chân ngoài. Chỉ có 1 trường hợp (5,3%) bị hoại tử hoàn toàn vạt cơ. Biến chứng ghi nhận gồm 1 trường hợp tụ máu vùng cho vạt (phải rạch tháo máu tụ) và 1 trường hợp hoại tử da quanh vạt gây lộ xương (được xoay thêm một vạt tại chỗ để che phủ). Kích thước khuyết hổng mô mềm dao động từ 3 × 4 cm đến 7 × 8 cm. Vạt cơ bụng chân đã che phủ được các khuyết hổng ở nhiều vị trí: chủ yếu ở mặt trước đầu trên xương chày (15 ca, 78,9%), một số trường hợp ở vùng gối (3 ca, 15,8%) và một ca ở vùng tiếp giáp 1/3 trên - 1/3 giữa cẳng chân (5,3%).
Kết luận: Vạt cơ bụng chân là giải pháp đáng tin cậy để che phủ các khuyết hổng phần mềm vùng đầu trên cẳng chân. Vạt có thể thiết kế với kích thước lớn, cuống mạch dài và nuôi dưỡng tốt, kỹ thuật thực hiện tương đối dễ dàng. Tuy nhiên, khi sử dụng vạt cơ bụng chân dạng vạt đảo (cuống mạch liền) xoay 180°, cần thận trọng tránh xoắn hoặc chèn ép cuống mạch. Việc lấy kèm một phần da theo vạt cơ bụng chân có thể giúp mở rộng phạm vi và diện tích che phủ khi cần thiết.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Vạt cơ bụng chân, khuyết hổng mô mềm, đầu trên cẳng chân.
Tài liệu tham khảo
[2] Amgad H, Abdellah M.A. Split gastrocnemius muscle flap. Egyptian Journal of Plastic and Reconstructive Surgery, 2003, 27 (2): 181-187.
[3] Khan A.H, Ahmad Q.G. Gastrocnemius muscle flaps for coverage of knee and upper tibial defects. Plastic and Reconstructive Surgery, 2003, 37 (2): 12-14.
[4] Mathes S.J, Nahai F. Classification of the vascular anatomy of muscles: experimental and clinical correlation. Plastic and Reconstructive Surgery, 1981, 67: 177.
[5] Mai Trọng Tường. Các vạt da-cơ tại chỗ che phủ mất da vùng gối. Kỷ yếu Hội nghị Chấn thương Chỉnh hình thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 14, 2007, tr. 170-175.
[6] McCraw J.B, Arnold P.G. McCraw & Arnold’s Atlas of Muscle and Musculocutaneous Flaps. Hampton Press, 1986, 491-543.
[7] McCraw J.B, Fishman J.H, Sharzer L.A. The versatile gastrocnemius myocutaneous flap. Plastic and Reconstructive Surgery, 1981, 62: 15.
[8] Neale H.W, Stern P.J, Kreilein J.G. Complications of muscle-flap transposition for traumatic defects of the leg. Plastic and Reconstructive Surgery, 1983, 72 (4): 512-517.
[9] Ngô Xuân Khoa, Nghiên cứu giải phẫu vạt da-cơ bụng chân ứng dụng trong phẫu thuật tạo hình. Tạp chí Y học thực hành, 2013, 6, tr. 170-173.
[10] Nguyễn Anh Tuấn. Che phủ lộ xương bánh chè vùng gối. Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, 1999.
[11] Potparic Z, Colen L.B, Sucur D, Carraway J.H. The gastrocnemius muscle as a free flap donor site. Plastic and Reconstructive Surgery, 1995, 95: 1245-1252.
[12] Walton Z, Armstrong T, Traven S, Leddy L. Pedicled rotational medial and lateral gastrocnemius flaps: surgical technique. Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons, 2017, 25 (10): 744.751.