8. THỰC TRẠNG CĂNG THẲNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở BÁC SĨ, ĐIỀU DƯỠNG LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA THỦ ĐỨC NĂM 2025
Main Article Content
Abstract
Mục tiêu: Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng căng thẳng, các biện pháp ứng phó với căng thẳng và một số yếu tố liên quan ở bác sĩ, điều dưỡng lâm sàng tại Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức năm 2025
Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang trên 447 bác sĩ, điều dưỡng lâm sàng đang công tác tại Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức.
Kết quả: 15,2% bác sĩ, điều dưỡng có căng thẳng. Trong đó, tỷ lệ căng thẳng ở mức độ nhẹ là 13,6% và nặng là 1,6%. Các yếu tố liên quan có ý nghĩa thống kê đến căng thẳng ở bác sĩ, điều dưỡng lâm sàng là số buổi trực trung bình ≥5 buổi/tháng (OR=2,38); mối quan hệ tốt với các thành viên khác trong gia đình (OR=0,5); kiêm nhiệm công việc (OR=2,58); làm thêm giờ thường xuyên (OR=3,31), nhận được sự hỗ trợ tốt của đồng nghiệp (OR=0,38), thỉnh thoảng/thường xuyên tham gia hoạt động phong trào, văn hóa, văn nghệ (OR=0,35) và sử dụng hành vi né tránh khi ứng phó với căng thẳng (OR=4,96).
Kết luận: 15,2% bác sĩ, điều dưỡng có căng thẳng. Chúng tôi khuyến cáo cần các biện pháp dự phòng căng thẳng cho nhân viên có số buổi trực trung bình tháng cao, có mối quan hệ không tốt với các thành viên khác trong gia đình, kiêm nhiệm công việc, làm thêm giờ, thiếu hỗ trợ tốt của đồng nghiệp, không tham gia phong trào, văn hóa, văn nghệ và sử dụng hành vi né tránh khi ứng phó với căng thẳng.
Article Details
Keywords
Căng thẳng, ứng phó với căng thẳng, bác sĩ, điều dưỡng
References
[1] Đánh giá căng thẳng nghề nghiệp bằng các chỉ tiêu tâm sinh lý cho nhân viên y tế tại một trung tâm phòng chống HIV/AIDS - Viện khoa học an toàn và vệ sinh lao động. https://vnniosh.vn/danh-gia-cang-thang-nghe-nghiep-bang-cac-chi-tieu-tam-sinh-ly-cho-nhan-vien-y-te-tai-mot-trung-tam-phong-chong-hiv-aids/. Truy cập ngày 12 tháng 02 năm 2025.
[2] Health and Safety Executive. Stress-related and Psychological Disorders in Great Britain 2014.
[3] Căng thẳng tại nơi làm việc – Sự kiện và số liệu. https://www.researchgate.net/publication/224022848_OSH_in_Figures_Stress_at_Work_-_Facts_and_Figures. Truy cập ngày 12 tháng 02 năm 2025.
[4] Saragih ID, Tonapa SI, Saragih IS, Advani S, Batubara SO, Suarilah I, et al. Global prevalence of mental health problems among healthcare workers during the Covid-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Int J Nurs Stud. 2021 Sep;121:104002.
[5] Trần Thị Thanh Nga, Lê Việt Tùng, Lê Thị Kim Ánh, Nguyễn Hữu Thịnh. Căng thẳng và chiến lược ứng phó với căng thẳng của nhân viên y tế tại Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh năm 2023. Tạp chí Y học Việt Nam. 2023;533(1):322-326.
[6] Bùi Thị Duyên, Đặng Lê Trí. Tình trạng Stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan của nhân viên y tế các khoa lâm sàng Bệnh viện đa khoa Medlatec năm 2020. Tạp chí Y học Cộng đồng. 2021;64(3);19-26.
[7] Risk Factors for Stress and Burnout. CDC. Healthcare Workers. 2024. https://www.cdc.gov/niosh/healthcare/risk-factors/stress-burnout.html. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2024.
[8] Nguyen Ngoc A, Le Thi Thanh X, Le Thi H, Vu Tuan A, Nguyen Van T. Occupational Stress Among Health Worker in a National Dermatology Hospital in Vietnam, 2018. Front Psychiatry. 2019;10:950.
[9] Đặng Lê Trí. Ảnh hưởng của một số điều kiện việc làm đối với tình trạng Stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên y tế tại các cơ sở y tế điều trị Covid –19. Tạp chí Y Dược Thái Bình. 2024;1(10);10-16.
[10] Trần Minh Quang. Stress ở bác sĩ, điều dưỡng làm công tác cấp cứu và một số yếu tố ảnh hưởng tại bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang, năm 2021 [Luận văn Chuyên khoa II Tổ chức Quản lý y tế]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[11] Phạm Thị Thanh Hương. Căng thẳng, lo âu trầm cảm của Bác sĩ, Điều dưỡng khoa hồi sức tích cực tại Bệnh viện Bà Rịa và Bệnh viện Vũng Tàu năm 2023 và một số yếu tố ảnh hưởng [Luận văn Chuyên khoa II Quản lý y tế] Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2023.
[12] Huỳnh Thị Phương Linh. Thực trạng căng thẳng nghề nghiệp của điều dưỡng lâm sàng và một số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM năm 2018 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện] Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2018.
[13] Dương Quý Đông. Căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp của nhân viên y tế và một số biện pháp ứng phó ở Trung tâm y tế huyện Đông Anh, năm 2022 [Luận văn Chuyên khoa II Tổ chức Quản lý y tế]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế công cộng; 2022.
[14] Nguyễn Thị Quy. Stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên y tế và cách ứng phó tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu và huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng, năm 2022 [Luận văn thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng Hà Nội; 2022.
[15] Alanmi B, Alharazi R, Almutary H. Night shift and occupational fatigue among nurses who work 12 hours in Jeddah. Journal of Education and Health Promotion. Jul 2025;14(1):308.
[16] Lê Thị Kiều Hạnh, Ngô Văn Toàn, Vũ Minh Hải, Trần Quỳnh Anh. Một số yếu tố liên quan đến stress ở nhân viên y tế tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội và Bệnh viện Đại học Y Thái Bình. Tạp chí Nghiên cứu Y học. 2023;167(6):253-262.
[17] Đào Thị Ánh Hằng. Thực trạng biểu hiện căng thẳng tâm lý và một số yếu tố liên quan ở nhân viên y tế khối lâm sàng tại bệnh viện đa khoa Phương Đông, năm 2021 [Luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[18] Feng D, Wang Q, Huang S, Lang X, Ding F, Wang W. The Effect of Perceived Stress, Family Companionship, and Mental Health on the Subjective Happiness of Chinese Healthcare Workers: A Mixed Research Method. Int J Environ Res Public Health. Sep 2022;19(19):12058.
[19] Trần Minh Quang. Stress ở bác sĩ, điều dưỡng làm công tác cấp cứu và một số yếu tố ảnh hưởng tại Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang, năm 2021 [Luận văn Chuyên khoa II Tổ chức Quản lý Y tế]. Trường Đại học Y tế công cộng; 2021.
[20] Bùi Thị Nhi, Lương Quốc Tuấn, Trần Văn Đô, Huỳnh Giao. Trầm cảm, lo âu, stress và các yếu tố liên quan của nhân viên y tế tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Y học Việt Nam. 2022;520(1B):194-199.
[21] Nguyễn Văn Cứ. Căng thẳng và một số yếu tố liên quan ở nhân viên ở nhân viên y tế Bệnh viện đa khoa Phố Nối, Hưng Yên năm 2020 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[22] Rohita T, Nursalam N, Hadi M, Pramukti I, Nurkholik D, Septiane A, et al. Work-related stress among nurses in the COVID-19 pandemic: What are the contributing factors? Rev Bras Enferm. 2023;76Suppl 1(Suppl 1):e20220586.
[23] Phạm Thị Ngọc Thư, Phạm Thị Thu Hương, Nguyễn Bá Tâm. Thực trạng stress nghề nghiệp của điều dưỡng phòng mổ tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương và một số yếu tố liên quan. Tạp chí Khoa học Điều dưỡng. 2023;6(02):141–152.
[24] Bùi Thị Minh Thảo. Stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên y tế tham gia khám chữa bệnh ngoại trú của Bệnh viện E và một số yếu tố ảnh hưởng năm 2023 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2023.
[25] Chen YH, Jong GP, Yang CW, Lee CH. Prolonged overtime predicts worsening burnout among healthcare workers: A 4-year longitudinal study in Taiwan. Healthcare. 2025;13(15):1859.
[26] Okawara M, Ishimaru T, Yoshikawa T, Kido M, Nakashima Y, Nakayasu A, và c.s. Working hours, side work, and depressive symptoms in physicians: A nationwide cross‐sectional study in Japan. J Occup Health. Dec 2022;64(1):e12377.
[27] Bùi Thị Duyên, Đặng Lê Trí. Tình trạng Stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan của nhân viên y tế các khoa lâm sàng Bệnh viện đa khoa Medlatec năm 2020. Tạp chí Y học Cộng đồng. 2021;64(3);19-26.
[28] Nguyễn Thị Xuân Oanh. Thực trạng stress, lo âu, trầm cảm và một số yếu tố ảnh hưởng của nhân viên y tế khối lâm sàng tại bệnh viện Bắc Thăng Long Hà Nội năm 2021 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[29] Phạm Thị Thu Hồng. Căng thẳng, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng lâm sàng tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương năm 2023 và một số yếu tố ảnh hưởng [Luận văn Thạc sĩ Y tế Công cộng]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2023.
[30] Thái Thu Hằng. Thực trạng stress và một số yếu tố ảnh hưởng ở điều dưỡng làm việc tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Da liễu Trung ương năm 2020 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[31] Chen F, Zang Y, Dong H, Wang X, Bian J, Lin X. Effects of a hospital-based leisure activities programme on nurses’ stress, self-perceived anxiety and depression: A mixed methods study. J Nurs Manag. Jan 2022;30(1):243–51.
[32] Folkman S, Lazarus RS, Dunkel-Schetter C, DeLongis A, Gruen RJ. Dynamics of a stressful encounter: Cognitive appraisal, coping, and encounter outcomes. Journal of Personality and Social Psychology. 1986;50(5):992–1003.
[33] Akinsulore A, Adegbenro CA, Balogun YA, Elekwachi G, Babalola OO, Akinlua FM. Perceived Stress and its Relationship with Coping Strategies among Doctors at a Tertiary Hospital in Ile-Ife, Nigeria. West Afr J Med. 2020;37(2):145–51.
[34] Crișan CA, Pop R, Stretea R, Milhem Z, Forray AI. Coping strategies, resilience and quality of life: reaction to the COVID-19 pandemic among Romanian physicians. Hum Resour Health. May 2024;22:28.
[2] Health and Safety Executive. Stress-related and Psychological Disorders in Great Britain 2014.
[3] Căng thẳng tại nơi làm việc – Sự kiện và số liệu. https://www.researchgate.net/publication/224022848_OSH_in_Figures_Stress_at_Work_-_Facts_and_Figures. Truy cập ngày 12 tháng 02 năm 2025.
[4] Saragih ID, Tonapa SI, Saragih IS, Advani S, Batubara SO, Suarilah I, et al. Global prevalence of mental health problems among healthcare workers during the Covid-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Int J Nurs Stud. 2021 Sep;121:104002.
[5] Trần Thị Thanh Nga, Lê Việt Tùng, Lê Thị Kim Ánh, Nguyễn Hữu Thịnh. Căng thẳng và chiến lược ứng phó với căng thẳng của nhân viên y tế tại Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh năm 2023. Tạp chí Y học Việt Nam. 2023;533(1):322-326.
[6] Bùi Thị Duyên, Đặng Lê Trí. Tình trạng Stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan của nhân viên y tế các khoa lâm sàng Bệnh viện đa khoa Medlatec năm 2020. Tạp chí Y học Cộng đồng. 2021;64(3);19-26.
[7] Risk Factors for Stress and Burnout. CDC. Healthcare Workers. 2024. https://www.cdc.gov/niosh/healthcare/risk-factors/stress-burnout.html. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2024.
[8] Nguyen Ngoc A, Le Thi Thanh X, Le Thi H, Vu Tuan A, Nguyen Van T. Occupational Stress Among Health Worker in a National Dermatology Hospital in Vietnam, 2018. Front Psychiatry. 2019;10:950.
[9] Đặng Lê Trí. Ảnh hưởng của một số điều kiện việc làm đối với tình trạng Stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên y tế tại các cơ sở y tế điều trị Covid –19. Tạp chí Y Dược Thái Bình. 2024;1(10);10-16.
[10] Trần Minh Quang. Stress ở bác sĩ, điều dưỡng làm công tác cấp cứu và một số yếu tố ảnh hưởng tại bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang, năm 2021 [Luận văn Chuyên khoa II Tổ chức Quản lý y tế]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[11] Phạm Thị Thanh Hương. Căng thẳng, lo âu trầm cảm của Bác sĩ, Điều dưỡng khoa hồi sức tích cực tại Bệnh viện Bà Rịa và Bệnh viện Vũng Tàu năm 2023 và một số yếu tố ảnh hưởng [Luận văn Chuyên khoa II Quản lý y tế] Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2023.
[12] Huỳnh Thị Phương Linh. Thực trạng căng thẳng nghề nghiệp của điều dưỡng lâm sàng và một số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM năm 2018 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện] Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2018.
[13] Dương Quý Đông. Căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp của nhân viên y tế và một số biện pháp ứng phó ở Trung tâm y tế huyện Đông Anh, năm 2022 [Luận văn Chuyên khoa II Tổ chức Quản lý y tế]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế công cộng; 2022.
[14] Nguyễn Thị Quy. Stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên y tế và cách ứng phó tại Trung tâm Y tế quận Hải Châu và huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng, năm 2022 [Luận văn thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng Hà Nội; 2022.
[15] Alanmi B, Alharazi R, Almutary H. Night shift and occupational fatigue among nurses who work 12 hours in Jeddah. Journal of Education and Health Promotion. Jul 2025;14(1):308.
[16] Lê Thị Kiều Hạnh, Ngô Văn Toàn, Vũ Minh Hải, Trần Quỳnh Anh. Một số yếu tố liên quan đến stress ở nhân viên y tế tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội và Bệnh viện Đại học Y Thái Bình. Tạp chí Nghiên cứu Y học. 2023;167(6):253-262.
[17] Đào Thị Ánh Hằng. Thực trạng biểu hiện căng thẳng tâm lý và một số yếu tố liên quan ở nhân viên y tế khối lâm sàng tại bệnh viện đa khoa Phương Đông, năm 2021 [Luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[18] Feng D, Wang Q, Huang S, Lang X, Ding F, Wang W. The Effect of Perceived Stress, Family Companionship, and Mental Health on the Subjective Happiness of Chinese Healthcare Workers: A Mixed Research Method. Int J Environ Res Public Health. Sep 2022;19(19):12058.
[19] Trần Minh Quang. Stress ở bác sĩ, điều dưỡng làm công tác cấp cứu và một số yếu tố ảnh hưởng tại Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang, năm 2021 [Luận văn Chuyên khoa II Tổ chức Quản lý Y tế]. Trường Đại học Y tế công cộng; 2021.
[20] Bùi Thị Nhi, Lương Quốc Tuấn, Trần Văn Đô, Huỳnh Giao. Trầm cảm, lo âu, stress và các yếu tố liên quan của nhân viên y tế tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Y học Việt Nam. 2022;520(1B):194-199.
[21] Nguyễn Văn Cứ. Căng thẳng và một số yếu tố liên quan ở nhân viên ở nhân viên y tế Bệnh viện đa khoa Phố Nối, Hưng Yên năm 2020 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[22] Rohita T, Nursalam N, Hadi M, Pramukti I, Nurkholik D, Septiane A, et al. Work-related stress among nurses in the COVID-19 pandemic: What are the contributing factors? Rev Bras Enferm. 2023;76Suppl 1(Suppl 1):e20220586.
[23] Phạm Thị Ngọc Thư, Phạm Thị Thu Hương, Nguyễn Bá Tâm. Thực trạng stress nghề nghiệp của điều dưỡng phòng mổ tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương và một số yếu tố liên quan. Tạp chí Khoa học Điều dưỡng. 2023;6(02):141–152.
[24] Bùi Thị Minh Thảo. Stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên y tế tham gia khám chữa bệnh ngoại trú của Bệnh viện E và một số yếu tố ảnh hưởng năm 2023 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2023.
[25] Chen YH, Jong GP, Yang CW, Lee CH. Prolonged overtime predicts worsening burnout among healthcare workers: A 4-year longitudinal study in Taiwan. Healthcare. 2025;13(15):1859.
[26] Okawara M, Ishimaru T, Yoshikawa T, Kido M, Nakashima Y, Nakayasu A, và c.s. Working hours, side work, and depressive symptoms in physicians: A nationwide cross‐sectional study in Japan. J Occup Health. Dec 2022;64(1):e12377.
[27] Bùi Thị Duyên, Đặng Lê Trí. Tình trạng Stress nghề nghiệp và một số yếu tố liên quan của nhân viên y tế các khoa lâm sàng Bệnh viện đa khoa Medlatec năm 2020. Tạp chí Y học Cộng đồng. 2021;64(3);19-26.
[28] Nguyễn Thị Xuân Oanh. Thực trạng stress, lo âu, trầm cảm và một số yếu tố ảnh hưởng của nhân viên y tế khối lâm sàng tại bệnh viện Bắc Thăng Long Hà Nội năm 2021 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[29] Phạm Thị Thu Hồng. Căng thẳng, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng lâm sàng tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương năm 2023 và một số yếu tố ảnh hưởng [Luận văn Thạc sĩ Y tế Công cộng]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2023.
[30] Thái Thu Hằng. Thực trạng stress và một số yếu tố ảnh hưởng ở điều dưỡng làm việc tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Da liễu Trung ương năm 2020 [Luận văn Thạc sĩ Quản lý Bệnh viện]. Hà Nội: Trường Đại học Y tế Công cộng; 2021.
[31] Chen F, Zang Y, Dong H, Wang X, Bian J, Lin X. Effects of a hospital-based leisure activities programme on nurses’ stress, self-perceived anxiety and depression: A mixed methods study. J Nurs Manag. Jan 2022;30(1):243–51.
[32] Folkman S, Lazarus RS, Dunkel-Schetter C, DeLongis A, Gruen RJ. Dynamics of a stressful encounter: Cognitive appraisal, coping, and encounter outcomes. Journal of Personality and Social Psychology. 1986;50(5):992–1003.
[33] Akinsulore A, Adegbenro CA, Balogun YA, Elekwachi G, Babalola OO, Akinlua FM. Perceived Stress and its Relationship with Coping Strategies among Doctors at a Tertiary Hospital in Ile-Ife, Nigeria. West Afr J Med. 2020;37(2):145–51.
[34] Crișan CA, Pop R, Stretea R, Milhem Z, Forray AI. Coping strategies, resilience and quality of life: reaction to the COVID-19 pandemic among Romanian physicians. Hum Resour Health. May 2024;22:28.