18. HOẠT TÍNH ENZYM CHOLINESTERAZA VÀ HÀM LƯỢNG CÁC CHẤT CHUYỂN HÓA NHÓM LÂN HỮU CƠ VÀ CARBAMAT CỦA NÔNG DÂN VÙNG TRỒNG RAU TẠI HÀ NAM
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: mô tả hoạt tính enzym cholinesteraza (ChE) hồng cầu và hàm lượng các chất chuyển hóa nhóm lân hữu cơ và carbamat trong nước tiểu của nông dân vùng trồng rau tại Hà Nam.
Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang, xét nghiệm hoạt tính ChE hồng cầu bằng thuốc thử Ellman và định lượng các chất chuyển hóa nhóm dialkyl phosphate (DAPs) bao gồm dimethylphosphate (DMP), diethylphosphate (DEP), dimethylthiophosphate (DMTP), dimethyldithiophosphate (DMDTP), diethylthiophosphate (DETP) và diethyldithiophosphate (DEDTP) và 2-isopropoxyphenol (IPP) trong nước tiểu bằng GC-MS/MS.
Kết quả: 25,69% (28/109) nông dân giảm ChE hồng cầu so với giá trị tham chiếu. Hàm lượng các chất chuyển hóa nhóm DAPs như DMP, DMTP, DMDTP, DETP rất thấp, hầu hết hầu hết dưới giới hạn phát hiện. Trong khi đó, hàm lượng DEP trung bình là 7,86 ± 8,87 µg/g creatinine, DEDTP trung bình là 2,96 ± 3,02 µg/g creatinine, hàm lượng IPP (tiếp xúc với propoxur) trung bình là 37,64 ± 38,69 µg/g creatinin.
Kết luận: Đây là minh chứng cho thấy, nông dân vùng trồng rau có phơi nhiễm với một số hóa chất bảo vệ thực vật nhóm dialkyl phosphate và propoxur (nhóm carbamat). Người nông dân cần được tập huấn an toàn khi sử dụng hóa chất và khám sức khỏe định kỳ bao gồm cả khám bệnh nghề nghiệp để phòng ngừa rủi ro.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
ChE hồng cầu; chất chuyển hóa dialkyl phosphate; chất chuyển hóa propoxur.
Tài liệu tham khảo
[2] Hardt, J. and J. Angerer, Gas chromatographic method with mass-selective detection for the determination of 2-isopropoxyphenol in human urine. Journal of Chromatography B: Biomedical Sciences and Applications, 1999. 723(1-2): p. 139-145.
[3] O’Malley, G.F.O.M.R. Organophosphate Poisoning and Carbamate Poisoning. 2025.
[4] Tạ Tị Bình, P.V.T., cs, Xây dựng khoảng giá trị tham chiếu hoạt độ enzym acetylcholinesterase hồng cầu (AChE) người Việt Nam độ tuổi lao động, in Tạp chí Y học dự phòng. 2025. p. 336.
[5] Nguyễn Hồng Lập, N.Q.Đ., Nguyễn Văn Chinh, cs, Ứng dụng kỹ thuật sắc ký lỏng ghép khối phổ (LC-MS/MS) đánh giá phơi nhiễm thuốc trừ sâu phospho hữu cơ người dân phun thuốc tại tỉnh An Giang. Tạp chí Y học Việt Nam tâp 529 - Tháng 8 - Số chuyên đề, 2023: p. 174 -181.
[6] Furman, J., Cholinesterase monitoring of pesticide handlers in agriculture: 2007 final report. Tumwater, WA: Washington State Department of Labor & Industries. Division of Occupational Safety and Health, 2007.
[7] Pluemchan, N. and N. Khansakorn, Factors associated with blood cholinesterase enzyme level of agricultural workers in Ko-Chan Sub-district, Ko-Chan District, Chonburi Province. Thai J Toxicology, 2015. 30(2): p. 128-41.
[8] Fenske, R.A., et al., Strategies for assessing children's organophosphorus pesticide exposures in agricultural communities. Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology, 2000. 10(6): p. 662-671.
[9] Hardt, J. and J.r. Angerer, Determination of dialkyl phosphates in human urine using gas chromatography-mass spectrometry. Journal of analytical toxicology, 2000. 24(8): p. 678-684.
[10] Lu, C., et al., Biological monitoring survey of organophosphorus pesticide exposure among pre-school children in the Seattle metropolitan area. Environmental health perspectives, 2001. 109(3): p. 299-303.
[11] Biomonitoring Data Tables for Environmental Chemicals. Available from: https://www.cdc.gov/exposurereport/data_tables.html?NER_SectionItem=NHANES.
[12] Leenheers, L.H., et al., Determination of 2-isopropoxyphenol in urine by capillary gas chromatography and mass-selective detection. J Chromatogr, 1992. 578(2): p. 189-94.
[13] Survey of the Exposure to chemical compounds in Human. [cited 2025; Available from: https://www.env.go.jp/en/chemi/biomonitoring.html.