47. SỬ DỤNG THUỐC KHÁNG SINH TRONG CỘNG ĐỒNG TẠI VIỆT NAM: NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN HỆ THỐNG VỀ KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ THỰC HÀNH CỦA NGƯỜI DÂN
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Mô tả thực trạng kiến thức, thái độ và thực hành về sử dụng thuốc kháng sinh của người dân Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu: Tổng quan hệ thống đã được sử dụng trong nghiên cứu. Chiến lược tìm kiếm các công bố toàn văn trên Google Scholar và PubMed đã được sử dụng. Các bài báo toàn văn đã được tìm và được sàng lọc theo sơ đồ dòng chảy PRISMA, có 15 bài xuất bản từ tháng 1/2019 đến tháng 2/2025 được lựa chọn đưa vào báo cáo tổng quan.
Kết quả: Việc tự sử dụng thuốc kháng sinh của người dân mà không cần đơn thuốc là rất phổ biến tại Việt Nam, người dân nhận được rất hạn chế các thông tin tư vấn về sử dụng thuốc kháng sinh. Người dân có kiến thức, thái độ và thực hành chưa đồng đều, chưa tốt về sử dụng thuốc kháng sinh và kháng kháng sinh; có mối liên hệ giữa nhận thức về sử dụng kháng sinh và kháng kháng sinh với các yếu tố nhân khẩu học, trình độ, điều kiện kinh tế, thành phần gia đình, các nghiên cứu chỉ dừng ở mô tả thực trạng.
Kết luận: Cần có các chiến dịch giáo dục để nâng cao kiến thức của cộng đồng về việc sử dụng kháng sinh và kháng kháng sinh; các nghiên cứu trong thời gian tới cần hướng tới các biện pháp để nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng kháng sinh và kháng kháng sinh, qua đó góp phần kiểm soát tình trạng kháng kháng sinh tại Việt Nam
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Kháng sinh, kháng kháng sinh, sử dụng thuốc kháng sinh
Tài liệu tham khảo
[2] Trần Thị Mỹ, Hoàng Thị Hiền, Lại Thị Hà và cộng sự, Khảo sát thực trạng sử dụng kháng sinh và kiến thức về sử dụng kháng sinh của người dân tại thành phố Đà Nẵng, Tạp chí Y học Cộng đồng, 2025, 66 (2): 158-164.
[3] Ha T.V, Nguyen A.M.T, Nguyen H.S.T, Public awareness about antibiotic use and resistance among residents in highland areas of Vietnam, BioMed research international, 2019, 2019 (1): 9398536.
[4] Nguyễn Thị Hải Hà, Trần Thị Thanh Huệ, Đinh Xuân Bách, Kiến thức, thực hành và một số yếu tố liên quan về sử dụng thuốc kháng sinh của người dân phường Phú Diễn, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Tạp chí Khoa học và Công nghệ, 2019, 194 (01): 35-40.
[5] Hoàng Thị Hải Vân, Kiến thức, thái độ, thực hành về sử dụng thuốc kháng sinh của bà mẹ có con dưới 5 tuổi tại Hà Nam năm 2019, Tạp chí Nghiên cứu Y học, 2020, 126 (2): 154-162.
[6] Nguyễn Thị Ái, Nguyễn Hà My, Bùi Thị Huyền Diệu, Bùi Thị Bình, Thực trạng kiến thức về sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ em dưới 5 tuổi của người chăm sóc tại hai xã, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình năm 2020, Tạp chí Y học Cộng đồng, 2021, 64 (3): 3-7.
[7] Di K.N, Tay S.T, Ponnampalavanar SSLS, Pham D.T, Wong L.P, Socio-demographic factors associated with antibiotics and antibiotic resistance knowledge and practices in vietnam: a cross-sectional survey, Antibiotics, 2022, 11 (4): 471.
[8] Nguyễn Thu Hoài, Nguyễn Thị Tố Uyên, Kiến thức, thái độ, thực hành sử dụng kháng sinh cho trẻ dưới 72 tháng tuổi của các bà mẹ/người chăm sóc trẻ chính tại một số xã thuộc huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên năm 2023, Tạp chí Khoa học và Công nghệ, 2024, 229 (09): 183-9.
[9] Nguyễn Ngọc Nghĩa, Bùi Thị Xuân, Khảo sát kiến thức và thực hành sử dụng thuốc kháng sinh của người dân từ 30 tuổi trở lên tại xã Văn Phú, thành phố Yên Bái năm 2023, Tạp chí Y học Việt Nam, 2023, 531 (2): 292-296.
[10] Nguyễn Thị Việt Hà, Cung Thị Thắm, Phạm Thị Khánh Huyền, Đoàn Trương Thị Thanh Tuyền, Kiến thức, thái độ và thực hành của người chăm sóc về sử dụng kháng sinh điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ em tại Đà Nẵng, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Đà Nẵng, 2022, 20 (9): 72-77.
[11] Hoàng Đức Hậu, Võ Viết Cường, Vũ Thị Loan, Đặng Thị Việt Hương, Phạm Việt Hùng, Trần Danh Tiến Thịnh, Nghiên cứu cộng đồng về một số yếu tố dịch tễ và hiểu biết của cha mẹ khi sử dụng kháng sinh cho trẻ tại Thái Nguyên và Hà Giang năm 2020-2021, Tạp chí Khoa học và Công nghệ nhiệt đới, 2023, 31: 109-117.
[12] Hồ Tất Thị Phương Duyên, Nguyễn Thanh Thảo, Ngô Thị Nga, Kiến thức về sử dụng kháng sinh và sự đề kháng kháng sinh của người dân phường Hòa Hải, Tạp chí Y Dược học Quân sự, 2022, 47 (5): 19-26.
[13] Ulaya G, Nguyen T.C.T, Vu B.N.T, Dang D.A, Nguyen H.A.T, Tran H.H et al, Awareness of antibiotics and antibiotic resistance in a rural district of Ha Nam Province, Vietnam: a cross-sectional survey, Antibiotics, 2022, 11 (12): 1751.
[14] Tran B.K, De Tran V, Huynh D.T.M, Vo Q.L.D, Nguyen T.N, Nguyen T.H.Y, Knowledge, Attitudes and Behaviors Regarding Antibiotic Use for Children Under 5 Years Old Among Mothers in Rural Northern Vietnam, Pharmacy Practice, 2024, 22 (3).
[15] Võ Thị Thu Hương, Vũ Hồng Nhung, Nguyễn Hữu Đức, Ngô Minh Quang, Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến kiến thức sử dụng thuốc kháng sinh của người chăm sóc trẻ tại Bệnh viện Nhi tỉnh Nam Định năm 2018, Tạp chí Khoa học Điều dưỡng, 2019, 2 (3): 52-60.
[16] Karuniawati H, Hassali M.A.A, Suryawati S, Ismail W.I, Taufik T, Hossain M.S, Assessment of knowledge, attitude, and practice of antibiotic use among the population of Boyolali, Indonesia: a cross-sectional study, International journal of environmental research and public health, 2021, 18 (16): 8258.
[17] Gillani A.H, Chang J, Aslam F, Saeed A, Shukar S, Khanum F et al, Public knowledge, attitude, and practice regarding antibiotics use in Punjab, Pakistan: a cross-sectional study, Expert review of anti-infective therapy, 2021, 19 (3): 399-411.
[18] Al-Shibani N, Hamed A, Labban N, Al-Kattan R, Al-Otaibi H, Alfadda S, Knowledge, attitude and practice of antibiotic use and misuse among adults in Riyadh, Saudi Arabia, Saudi medical journal, 2017, 38 (10): 1038.
[19] Pogurschi E.N, Petcu C.D, Mizeranschi A.E, Zugravu C.A, Cirnatu D, Pet I, Ghimpețeanu O.M, Knowledge, attitudes and practices regarding antibiotic use and antibiotic resistance: a latent class analysis of a Romanian population, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2022, 19 (12): 7263.
[20] Lim J.M, Duong M.C, Cook A.R, Hsu L.Y, Tam C.C, Public knowledge, attitudes and practices related to antibiotic use and resistance in Singapore: a cross-sectional population survey, BMJ open, 2021, 11 (9): e048157.