66. CẬP NHẬT HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH NGOÀI SỌ Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Tóm tắt

Hẹp động mạch cảnh ngoài sọ là một trong các nguyên nhân chính gây đột quỵ, phát hiện sớm và điều trị phù hợp sẽ phòng ngừa đột quỵ hiệu quả. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị hẹp động mạch cảnh ngoài sọ cho bệnh nhân lớn tuổi có những thay đổi gần đây dựa trên các nghiên cứu lớn đa trung tâm.

Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh đã được chứng minh là phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả và làm giảm nguy cơ đột quỵ não ở bệnh nhân có hẹp động mạch cảnh ngoài sọ. Đặt stent động mạch cảnh là phương pháp can thiệp nội mạch đã được khuyến cáo áp dụng thay thế cho phẫu thuật cho những bệnh nhân có nguy cơ phẫu thuật cao. Tuy nhiên ở những bệnh nhân lớn tuổi, đặc biệt là bệnh nhân rất cao tuổi thì phẫu thuật cho thấy có lợi ích vượt trộ so với can thiệp nội mạch.

Các nghiên cứu lớn với thời gian dõi dài gần đây đã đua ra các hướng dẫn mới trong chẩn đoán và xử trí hẹp động mạch cảnh và được các Hội phẫu thuật mạch máu châu Âu, Hội tim mạch Mỹ, Hội đột quỵ châu Âu thống nhất.

Siêu âm Duplex là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiệu quả cao trong phát hiện hẹp động mạch cảnh và được khuyến cáo áp dụng tầm soát cho đối tượng có nguy cơ tim mạch cao. Chụp điện toán cắt lớp mạch máu hoặc cộng hưởng từ mạch máu là phương pháp cần làm kết hợp với cho những bệnh nhân có chỉ định can thiệp đặt stent hoặc phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh.

Chỉ định phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh hoặc đặt stent cho những bệnh nhân có hẹp động mạch cảnh 60 – 99 % không có triệu chứng, nguy cơ đột quỵ/tử vong < 3 % và dự đoán sống thêm > 5 năm.

Hoặc những bệnh nhân hẹp động mạch cảnh 70 - 99% có triệu chứng lâm sàng của thiếu máu nuôi não trong vòng 6 tháng và nguy cơ đột quỵ/tử vong < 6%.

Những bệnh nhân trên 70 tuổi nên chọn lựa phẫu thuật bóc lớp trong động mạch thay cho can thiệp nội mạch và đặt stent.