25. PHẪU THUẬT BẢO TỒN CHI SARCOMA TẠO XƯƠNG ĐẦU TRÊN XƯƠNG CÁNH TAY BẰNG CẮT RỘNG BƯỚU VÀ GHÉP XƯƠNG SỬ DỤNG XƯƠNG ĐÒN CÙNG BÊN XOAY NGƯỢC: NHÂN 1 TRƯỜNG HỢP
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Đầu trên cánh tay là vị trí hay gặp của các ung thư xương ở trẻ nhỏ. Việc chọn lựa phương pháp phẫu thuật bảo tồn chi gặp nhiều khó khăn tùy thuộc vào mức độ xâm lấn của mô ung thư vào vùng đầu xương, vào phần mềm xung quanh. Do các cơ chóp xoay vai và cơ Delta bị cắt bỏ nên chức năng khớp vai sau mổ bị hạn chế. Có nhiều phương pháp phẫu thuật bảo tồn chi. Thay khớp vai nhân tạo có nhiều biến chứng như khớp không vững, nhiễm trùng. Ghép xương mác tự do hay cuống mạch kèm hàn khớp hoặc ghép vào phần đầu xương còn nguyên vẹn cũng được sử dụng, trong đó kết quả chức năng sẽ tốt hơn nhiều nếu giữ được phần đầu xương cánh tay, tuy nhiên phẫu thuật phức tạp.
Mục tiêu nghiên cứu: Báo cáo trường hợp sử dụng xương đòn cùng bên xoay ngược lại ghép vào thân xương cánh tay sau cắt rộng ung thư đầu trên xương cánh tay và bàn luận qua y văn tham khảo. Theo hiểu biết của chúng tôi, đây là trường hợp đầu tiên phương pháp này được thực hiện và báo cáo ở Việt Nam.
Tóm tắt bệnh án: Bệnh nhân nam, 17 tuổi, được chẩn đoán sarcoma tạo xương đầu trên xương cánh tay trái. Sau 3 đợt hóa trị, khối u thu nhỏ kích thước, giới hạn rõ hơn, tuy nhiên phần đầu xương đã bị xâm lấn. Ngày 9/3/2024, bệnh nhân được mổ cắt rộng khối ung thư bao gồm toàn bộ đầu trên và 1/3 trên thân xương cánh tay trái. Xương đòn trái được bóc tách lấy trọn chừa lại khớp cùng đòn rồi xoay lại ghép vào phần thân xương cánh tay trái còn lại và cố định vững bằng nẹp vít khóa.
Hình ảnh vi thể sau mổ cho thấy khối ung thư xương đáp ứng tốt với hóa trị với hình ảnh xơ xương và không quan sát thấy tế bào ác tính cũng như tế bào viêm. Vết mổ lành tốt. Xương ghép tiến triển tốt và có hỉnh ảnh nhiều cal xương sau 6 tháng theo dõi. Bệnh nhân không đau, cảm nhận tốt và hài lòng. Ở thời điểm 15 tháng sau mổ, xương ghép lành tốt. Bệnh nhân có thể cử động đong đưa khớp vai và gấp 60o, duỗi 50o, dang vai 55o, xách vật nặng 7 kg. Các khớp khuỷu, cổ bàn tay hoạt động bình thường. Điểm số MSTS cho chi trên đạt 24/30 điểm. Không ghi nhận ung thư tái phát hay di căn xa.
Kết luận: Sử dụng xương đòn cùng bên xoay ngược để tái tạo ổ khuyết hỗng xương cánh tay sau cắt rộng khối ung thư đầu trên xương cánh tay là một phương pháp có thể là phương cách hữu ích. Đây là phẫu thuật đơn giản và dễ thực hiện hơn các kỹ thuật khác. Tuy chức năng khớp vai bị hạn chế nhưng bệnh nhân giữ được nguyên vẹn cánh tay và hoạt động các khớp khuỷu, cổ bàn tay bình thường.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Phẫu thuật bảo tồn chi, sarcoma tạo xương đầu trên xương cánh tay, ghép xương sử dụng xương đòn cùng bên xoay ngược.
Tài liệu tham khảo
[2] Bùi Hoàng Lạc, Tống Xuân Vũ, Lê Văn Thọ, Lê Chí Dũng. Kết quả phẫu thuật bảo tồn chi bằng cắt rộng bướu và ghép xương mác có cuống mạch. Tạp chí Y học Việt Nam, 2024, tập 545, số chuyên đề hội thảo phòng chống ung thư thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 27, tr. 440-8.
[3] Calvert G.T, Wright J, Agarwal J, Jones K.B, Randall R.L. Is claviculo pro humeri of value for limb salvage of pediatric proximal humerus sarcomas? Clin Orthop Relat Res, 2015, 473: 877-882.
[4] Clayer M. A new approach for complex upper limb revisions utilizing the clavicular pro humero technique. JBJS case connector, 2015 December 23, volume 5, number 4.
[5] Han J, Wang W, Yu X, Li X, Wang Z, Zhao R, Xu M, Zheng K. Application and improvement of ipsilateral clavicle turnover during proximal humeral tumorous bone defect repair. Journal Injury Elsevier May 11, 2021.
[6] Okimatsu S, Kamoda H, Yonemoto T, Iwata S, Ishii T. Effectiveness of Clavicula Pro Humero Reconstruction for Elderly Patients: report of two cases. Hindawi Publishing Corporation, Case report in Oncological Medicine, 2016, Article ID 4140239, 6 pages.
[7] Rahman M.A, Mashhour M.A, El Masry A.M, Azmy S.I. Retrospective comparative study of conventional arthrodesis versus clavicular pro humero for shoulder reconstruction after wide resection of malignant bone tumor of the proximal humerus. Current Orthopaedic Practice, 2016, volume 27, number 5, pp. 541-546.
[8] Tsukushi S, Nishida Y, Takahashi M, Ishiguro N. Claviculo Pro Humero Reconstruction after wide resection of the proximal humerus. Clinical Orthopaedics and related research, 2006, number 447: 132-137.
[9] Tsukushi S, Nishida Y, Yamada Y, Hosono K, Ishiguro N. Vascularized clavicular rotation graft for revised shoulder arthrodesis after tumor resection of the proximal humerus: a case report. J Shouder Elbow Surg, 2009, 18, e13-e16.